Od 1 kwietnia 2024 r. dla większości grup działalności zostaną ustalone nowe kategorie ryzyka i odpowiadające im stopy procentowe składki wypadkowej. W stosunku do obowiązującej regulacji tę samą kategorię ryzyka i tę samą stopę procentową składki zachowało 31 grupy. Wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki dotyczy 1 grupy, natomiast w przypadku 32 grup efektem zmiany kategorii ryzyka jest obniżenie stopy procentowej składki. Najniższa i najwyższe stopy procentowe składki dla grup działalności nie zmieniły się i wynosić będą: 0,67% - najniższa stopa procentowa, natomiast najwyższa 3,33%.

Rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz.U. poz. 451) jest wykonaniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Zgodnie z ustawą płatnicy składek podzieleni są na dwie grupy:

• zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych,
• zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych.

Dla wszystkich płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych stopa procentowa składki na to ubezpieczenie jest taka sama i wynosi 50% najwyższej stopy procentowej, ustalonej na dany rok składkowy dla grupy działalności. Taka sama stopa procentowa składki obowiązuje dla płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON.

Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy dany płatnik, i wskaźnika korygującego ustalonego dla tego płatnika. Stopę procentową składki Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala tym płatnikom składek, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe przesłali Informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe - ZUS IWA.

Informację tę przekazują płatnicy składek, którzy podlegają wpisowi do rejestru REGON, byli zgłoszeni w ZUS jako płatnicy składek na ubezpieczenie wypadkowe nieprzerwanie przez cały rok kalendarzowy, za który składana jest informacja ZUS IWA, i przynajmniej jeden dzień w styczniu następnego roku oraz zgłaszali w roku kalendarzowym, za który składana jest informacja, średnio co najmniej 10 ubezpieczonych do ubezpieczenia wypadkowego.

Pozostali płatnicy składek samodzielnie ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. Dla nich stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi tyle, co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której płatnik należy.

Płatnicy składek zostali przyporządkowani do określonych grup działalności, w zależności od rodzaju działalności Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), ujętej w rejestrze REGON podmiotów gospodarki narodowej.

Kategorie ryzyka wraz z odpowiadającymi im stopami procentowymi składki na ubezpieczenie wypadkowe dla poszczególnych grup działalności ustala, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, którym jest obecnie Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala się w zależności od ryzyka określonego następującymi wskaźnikami częstości:

1. poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;
2. poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich;
3. stwierdzonych chorób zawodowych;
4. zatrudnionych w warunkach zagrożenia w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Wpływ każdego z wymienionych wskaźników częstości na ustalenie kategorii ryzyka dla grupy działalności jest równy.

Wskaźniki częstości wymienionych w pkt 1 i 2 są obliczane w przeliczeniu na umowną liczbę 1000 pracujących i ustalane odrębnie za pełny rok kalendarzowy dla grup działalności. Natomiast wskaźniki częstości wymienionych w pkt 3 i 4 są obliczane w przeliczeniu na umowną liczbę 1000 zatrudnionych i ustalane odrębnie za pełny rok kalendarzowy dla grup działalności.

Natomiast kategorię ryzyka dla płatnika składek, od której zależy indywidualny wskaźnik korygujący, ustala się w zależności od ryzyka określonego następującymi wskaźnikami częstości:

1. poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;
2. poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych i ciężkich;
3. zatrudnionych w warunkach zagrożenia w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Wpływ wskaźników częstości określonych w pkt 1 i 2 na ustalenie kategorii ryzyka dla płatników składek jest równy, a wskaźnika częstości określonego w pkt 3 - dwukrotnie większy niż każdego z tych dwóch wskaźników.

O ostatecznej wysokości stopy procentowej składki dla płatników składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych i byli zobowiązani do składania ZUS IWA za trzy ostatnie lata kalendarzowe decydować będzie zarówno stopa procentowa ustalona dla grupy działalności, jak i indywidualny wskaźnik korygujący ustalany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Dopuszczalne wartości wskaźnika korygującego wynoszą od 0,5 do 1,5 (art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne w dniu 31 stycznia danego roku. Kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na okres nie dłuższy niż trzy lata składkowe (art. 30 ust. 5 ustawy), co oznacza, że począwszy od roku składkowego rozpoczynającego się od 1 kwietnia 2024 r. dla poszczególnych grup działalności powinny być ogłoszone nowe kategorie ryzyka, stąd też rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2024 r.

Rozporządzenie określa nowe kategorie ryzyka i odpowiadające im stopy procentowe składki.

W stosunku do obowiązującej regulacji tę samą kategorię ryzyka i tę samą stopę procentową składki zachowało 31 grupy działalności:

1. Pozostałe górnictwo i wydobywanie
2. Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie
3. Produkcja odzieży
4. Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych
5. Produkcja papieru i wyrobów z papieru
6. Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji
7. Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej
8. Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych
9. Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych
10. Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych
11. Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana
12. Pozostała produkcja wyrobów
13. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
14. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
15. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
16. Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi
17. Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi
18. Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport
19. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
20. Informacja i komunikacja
21. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
22. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
23. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
24. Wynajem i dzierżawa
25. Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane
26. Działalność detektywistyczna i ochroniarska
27. Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni
28. Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej
29. Edukacja
30. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
31. Pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby

Wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki dotyczy 1 grupy - Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu).

Natomiast w przypadku 32 grup efektem zmiany kategorii ryzyka jest obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe:

1. Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową
2. Leśnictwo i pozyskiwanie drewna
3. Rybactwo
4. Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego
5. Górnictwo rud metali
6. Produkcja artykułów spożywczych
7. Produkcja napojów
8. Produkcja wyrobów tytoniowych
9. Produkcja wyrobów tekstylnych
10. Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania
11. Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych
12. Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych
13. Produkcja metali
14. Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
15. Produkcja urządzeń elektrycznych
16. Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli
17. Produkcja pozostałego sprzętu transportowego
18. Produkcja mebli
19. Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń
20. Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody
21. Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców
22. Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami
23. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
24. Roboty budowlane specjalistyczne
25. Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych
26. Transport lądowy oraz transport rurociągowy
27. Transport wodny
28. Transport lotniczy
29. Działalność pocztowa i kurierska
30. Działalność związana z zatrudnieniem
31. Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne
32. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją

Najniższa i najwyższe stopy procentowe składki dla grup działalności nie zmieniły się w stosunku do obowiązującej regulacji i wynosić będą: 0,67% - najniższa stopa procentowa, natomiast najwyższa 3,33%.

Ponieważ stopa procentowa składki dla płatnika zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych oraz dla płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności, w proponowanej regulacji stopa procentowa składki dla tych płatników składek pozostanie na niezmienionym poziomie i wyniesie 1,67%.

Natomiast ci płatnicy składek, którzy nie składali informacji ZUS IWA z uwagi na brak obowiązku jej składania, składkę na ubezpieczenie wypadkowe opłacają według stopy procentowej właściwej dla ich grupy działalności.

GRUPY DZIAŁALNOŚCI, KATEGORIE RYZYKA I STOPY PROCENTOWE SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA GRUP DZIAŁALNOŚCI

 

Lp.	Grupy działalności	Kod PKD*	Kategorie ryzyka		Stopy procentowe składki (%)
			Do marca 2024 r.	Od kwietnia 2024 r.	Do marca 2024 r.	Od kwietnia 2024 r.
1	Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową	A-01	9	5	2,53	1,47
2	Leśnictwo i pozyskiwanie drewna	A-02	9	6	2,53	1,73
3	Rybactwo	A-03	5	4	1,47	1,20
4	Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu)	B-05	11	12	3,06	3,33
5	Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego	B-06	9	6	2,53	1,73
6	Górnictwo rud metali	B-07	10	8	2,80	2,26
7	Pozostałe górnictwo i wydobywanie	B-08	6		1,73
8	Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie	B-09	12		3,33
9	Produkcja artykułów spożywczych	C-10	5	4	1,47	1,20
10	Produkcja napojów	C-11	5	4	1,47	1,20
11	Produkcja wyrobów tytoniowych	C-12	5	4	1,47	1,20
12	Produkcja wyrobów tekstylnych	C-13	6	4	1,73	1,20
13	Produkcja odzieży	C-14	2		0,67
14	Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych	C-15	3		0,93
15	Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania	C-16	8	6	2,26	1,73
16	Produkcja papieru i wyrobów z papieru	C-17	5		1,47
17	Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji	C-18	3		0,93
18	Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej	C-19	5		1,47
19	Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych	C-20	5	4	1,47	1,20
20	Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych	C-21	3		0,93
21	Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych	C-22	5		1,47
22	Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych	C-23	6	5	1,73	1,47
23	Produkcja metali	C-24	8	6	2,26	1,73
24	Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń	C-25	6	5	1,73	1,47
25	Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych	C-26	3		0,93
26	Produkcja urządzeń elektrycznych	C-27	5	4	1,47	1,20
27	Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana	C-28	5		1,47
28	Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli	C-29	5	4	1,47	1,20
29	Produkcja pozostałego sprzętu transportowego	C-30	6	5	1,73	1,47
30	Produkcja mebli	C-31	6	4	1,73	1,20
31	Pozostała produkcja wyrobów	C-32	4		1,20
32	Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń	C-33	5	4	1,47	1,20
33	Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych	D-35	4		1,20
34	Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody	E-36	5	4	1,47	1,20
35	Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków	E-37	5		1,47
36	Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców	E-38	7	6	2,00	1,73
37	Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami	E-39	5	4	1,47	1,20
38	Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków	F-41	4	3	1,20	0,93
39	Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej	F-42	5		1,47
40	Roboty budowlane specjalistyczne	F-43	4	3	1,20	0,93
41	Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych	G-45	3	2	0,93	0,67
42	Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi	G-46	3		0,93
43	Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi	G-47	3		0,93
44	Transport lądowy oraz transport rurociągowy	H-49	4	3	1,20	0,93
45	Transport wodny	H-50	5	4	1,47	1,20
46	Transport lotniczy	H-51	3	2	0,93	0,67
47	Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport	H-52	4		1,20
48	Działalność pocztowa i kurierska	H-53	5	4	1,47	1,20
49	Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi	I	2		0,67
50	Informacja i komunikacja	J	2		0,67
51	Działalność finansowa i ubezpieczeniowa	K	2		0,67
52	Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości	L	2		0,67
53	Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna	M	2		0,67
54	Wynajem i dzierżawa	N-77	3		0,93
55	Działalność związana z zatrudnieniem	N-78	4	3	1,20	0,93
56	Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane	N-79	2		0,67
57	Działalność detektywistyczna i ochroniarska	N-80	3		0,93
58	Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni	N-81	4		1,20
59	Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej	N-82	2		0,67
60	Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne	O,U	3	2	0,93	0,67
61	Edukacja	P	3		0,93
62	Opieka zdrowotna i pomoc społeczna	Q	4		1,20
63	Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją	R	3	2	0,93	0,67
64	Pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby	S,T	2		0,67

* Kod PKD określony w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. poz. 1885, z 2009 r. poz. 489, z 2017 r. poz. 2440 oraz z 2020 r. poz. 1249).

 

Ewa Iwan

źródło: https://www.podatki.biz/